DÜNDEN BUGÜNE KONYA'NIN DEMİRYOLU GEÇİTLERİ

M. SABRİ DOĞAN

"Konya Cumhuriyet'tin ilk yıllarından beri düzenli büyüyüp gelişen şehircilik acısından yurdumuzun örnek illerinden birisidir. Bağdat Demiryolu hattı'nın şehrimize gelişiyle başlayan bu gelişme günümüze kadar düzenli bir şekilde devam etmiştir. Konya'mızda düzenli şehirleşmeyi başlatan Bağdat Demir Yolu Hattı, şehrin gelişmesiyle birlikte özellikle de Cumhuriyet'tin ilk yıllarında Belediye ile büyük sorunlar yaşatmıştır. Bu yüzden Cumhuriyet'tin ilk belediye başkanı yazar-araştırmacı merhum Selçuk Es'in babası Kazım Gürel zamanında başlayan bu problemin esası; demir yolu üzerine trafiği kolaylaştıracak alt ve üst geçitlerin yapımı ile ilgilidir.

O zamanlar yürürlükte olan kanunlarla bu işin Devlet Demir Yolları'nın üstlenmesi gerekirken parasızlıktan yapılamamıştır. Zamanla bu işi belediyeler üstlenmiş ve sorunun çözümü Demokrat Parti Belediye başkanlarından sayın Sıtkı Bilgin zamanında yani 1950'lili yıllarda "Battı-Çıktı" adıyla bilinen Meram Yeni Yol üzerindeki alt geçit yapımıyla başlamıştır. Daha sonra sayın Ahmet Öksüz zamanında Meram Eski Yol üst geçidi yapılmış ve sorun daha da hafifletilmiştir. Günümüzde ise sayın Tahir Akyürek bu bölgede Yenişehir alt geçidini tamamlamış, diğer yatırımlardan Hocafakıf alt geçidi ve Beyşehir Caddesi Köprülü Kavşağını ise bitirmek üzeredir. Böylece Cumhuriyet'in ilk yıllarından günümüze gelen ve kangren olan bir sorun halledilmiş olacaktır. Sorunun biraz daha iyi anlaşılabilmesi için Cumhuriyet'tin ilk yıllarında yaşananlar hakkında biraz bilgi vermek muhakkak ki şimdiki belediye riyasetinin neden bu konu üzerinde ısrarla durduğunu ve bir an önce bitirmek için uğraştığını gayet güzel bir şekilde açıklayacaktır. Buna göre Cumhuriyet'in ilk yıllarında konu ile ilgili yaşananlar şöyledir; Konya Belediyesi 1926 yılında Sille taş ocaklarından Zindankale Mevkii'ne 10.6 km uzunluğunda olan bir dekovil hattı döşeterek halka ucuz yapı taşı temin etmek suretiyle kerpiç inşaatına bir set çekmek ister. Çünkü o zamanlar şehrin büyük bir biçimde toz derdi vardır. Bu iş şehirdeki kerpiç bina inşaatının önlenmesi, dolayısıyla da tozun azaltılması için taş fiyatlarında ucuzluk sağlamak maksadıyla yapılmıştır.

Belediye dekovil hattının bugünkü battı-çıktı dediğimiz yere kadar olan kısmını yaptırmıştır. Yalnız oradan demir yolu geçtiği için demiryolları idaresine trenin geçmesi için bir yer altı veya yerüstü geçidinin inşasına başlaması için ikaz edilir. Çünkü o zamanlar belediye sınırları içerisinde belediyeye ait yollar üzerinden demir yolu geçirilemezdi. Buna mecbur kalınırsa demir yolu İşletmesi, belediye yolunun üzerinden veya altından masrafları kendisine ait olmak üzere yolunu geçirebilirdi. İdare yapıyorum, yapacağım diye iş 7-8 ay sallar. Bu yetmez gibi belediyeye ait yollara demir dikmek, tel germek suretiyle tecavüzde bulunur. Vaziyet tekrar idareye hatırlatılır. Ama aynı tempo üzerine aldıran olmaz ve cevap verilmez. Belediye başkanı bir sabah yanına memur ve işçilerini alıp doğruca Alavardı Geçiti'ne gider ve etraftaki sınır tel ve direkleri söktürür. Posta gelmesine yakın şimendifer hattı üzerine dekovil hattı döşeterek demiryolunu kapatır. İstanbul postası gelir. Ama tren İstasyon civarında kalır. Demiryolu idaresi durumu bakanlığa bildirir. İşe vali ve savcı müdahale ederler. Belediye başkanının arzularını bir zabıtla tespit ederek yolu açtırırlar. İki gün sonra zamanın Bayındırlık bakanı Atatürk'ün yakın arkadaşı Bekir bey gelir. Vilayette belediye başkanına çıkışmak ister. Başkanın;"---karşında mütegalibe eşrafından bir belediye başkanı yok. İstanbul hukuk fakültesi mezunu yıllarca devlete hizmeti yapmış idareci var. Evvela kanunu tektik ediniz. Ondan sonra bu olayı konuşuruz" cevabıyla bakanı susturur. Ertesi gün vilayette tekrar buluşulur. Belediye ile anlaşmaya varılır. Ama maddi imkanlar müsait olmadığından geçidin birkaç yıl gecikmesine karar verilir. O zamanın belediye başkanı Kazım Gürel biraz daha bu işle uğraşır ama belediye başkanlığı görevi bitince bu iş yarım kalır ve unutulur. Daha sonra dekovil tesisleri kolordu komutanlığına satılır ve yer altı geçidi tarihe karışır. İşte yukarıda anlatmaya çalıştığımız; demir yollarının belediye sınırları içerisinden geçerken trafiğin düzenli işlemesi için yapılması gereken alt ve üst geçitler sorunu nihayet uzun yıllar sonra Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Tahir Akyürek'in gayretleri ile tamamen çözülmek üzeredir. Tabi ki sorunun çözülmesinde Cumhuriyet'tin ilk yıllarına göre artan sermaye ve teknolojinin gelişmesi büyük bir rol oynamıştır. Ama zannımızca sorunun tamamen çözülmesinde kararlılık gösteren ve bir an önce bitirilmesi için büyük mücadele veren Büyükşehir Belediyemiz başkanlık riyasetini ve çalışanları takdir etmemek elde değildir. Sonuçta muhakkak ki uğraşılmayı bekleyen daha bir çok sorun vardır. Ama eminiz ki bunların da bir an önce ele alınıp çözüleceği günler yakındır.